Facebook’un Dönüşen Mahremiyet Yaklaşımı: “Gelecek Mahremiyettir”

Bilal Arık; Emel Arık

Facebook’un Dönüşen Mahremiyet Yaklaşımı: “Gelecek Mahremiyettir”

Bilal Arık, Emel Arık

Abstract

Gözetim toplumunun en yeni aktörü olan sosyal medya, veri madenciliğinin en aktif şekilde işlendiği alanların başında gelmek- tedir. Bu ortamda kullanıcılar başka kullanıcıları gözetim altına alırken, aynı zamanda gözetlenmekte, üstelik mahremiyetleri endüstrinin kullanımına sunulmaktadır. Bu çalışmada günümüzün en büyük ülkesi olarak adlandırılan Facebook özelinde bu sosyal platformun önceleri, bireylerin mahremiyetlerinie nasıl yaklaştığı, 2018 yılındaki Cambridge Analytica skandalının ardın- dan ise mahremiyete ilişkin tutumunun nasıl bir radikal dönüşüm sergilediği ele alınacaktır. Çalışmada niteliksel tarihsel tasa- rım yöntemi uygulanmış, yaşanan tarihsel değişimlerin Facebook’un mahremiyet hakkına bakışını nasıl etkilediği betimsel bir analiz yolu ile ortaya konulmuştur. Çalışmanın sonucunda yıllarca tüm politikalarını bireylerin mahremiyetlerini “pazarlamaya” odaklayan Facebook’un oluşan büyük kamuoyu tepkisi nedeniyle bu politikalarından gönülsüz olarak vazgeçmiş göründüğü or- taya çıkmıştır. Bu paradigma değişiminin temel nedeni de itibarını yeniden kazanma motivasyonu olduğu açıktır. Yakın zaman- da yapılan tüm geliştirmelerin temelinde daha fazla gizlilik, daha güçlü şifreleme (encryption), kişisel verilerin güvenli şekilde ve daha kısa süreli olarak saklanması ilkeleri yatmaktadır, bu bağlamda Facebook kurucusu Mark Zuckerberg’in önderliğinde yeni sloganını da “The Future is privacy”, yani “gelecek mahremiyettedir” şeklinde çizmiştir.

Full Text:

PDF

References

Acılar, A., Mersin, S. (2015). “Üniversite öğrencilerinin Facebook kullanımı ile mahremiyet kaygısı arasındaki ilişki”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(54),

Akikol, R. (2018) “Kadın Dijital Göçmenlerin Facebook Kullanımı ve Mahremiyet İlişkisi”, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı: 54

Assange J. (2013) Şifrepunk (Özgürlük Ve İnternetin Geleceği Üzerine Bir Tartışma) Çeviren: Ayşe Deniz Temiz, İstanbul, Turkey: Metis Yayınları.

Aydın, B. (2014) “Sosyal medya mecralarında mahremiyet anlayışının dönüşümü”, İstanbul Arel Üniversitesi İletişim Çalışmaları Dergisi, Sayı: 5

Barkuş, F. ve Koç, M. (2019) “Dijital Mahremiyet Kavramı ve İlgili Çalışmalar Üzerine Bir Derleme”, Bilim Eğitim Sanat ve Teknoloji Dergisi, Sayı: 3

Duby, G.(1992) Özel Hayatın Tarihi 4, Çev: D. Demirkasap, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları

Fischer, S. H. M. (1998). Privacy and security at risk in the global information society, Information, Communication & Society (1:4)

Foucault M. (1992). Hapishanenin Doğuşu. Çev: Mehmet Ali Kılıçbay, Ankara: İmge Kitabevi.

Gifford, R.(1997) Environmental Psychology, Boston, USA: Allyn and Bucon Publishing.

İsmayılov, E. K. ve Sunal, G. (2012) “Gözetlenen ve Gözetleyen Bir Toplumda, Beden ve Mahremiyet İlişkisi: Facebook Örneği” Akdeniz İletisim, Sayı: 24

Kalaman, S. (2017)”Yeni medya ve mahremiyetin dönüşümü: Facebook Türkiye örneği”, UHIVE Uluslararası Hakemli İletişim ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı: 14

Korkmaz, İ. (2013)”Facebook ve mahremiyet: görmek ve gözetle(n)mek “, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:5

Lokke, E. (2018) Mahremiyet Dijital Toplumda Özel Hayat, Çev: D. Başak, İstanbul, Turkey: Koç Üniversitesi Yayınları.

Niedzviecki, H. (2010) Dikizleme Günlüğü, Çev: G. Gündüç, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Shead, S. (2019) “Facebook, on yılın en çok indirilen dört uygulamasına sahip”, bbc.com,18.12.2019, https:// www.bbc.com/news/technology-50838013

Snowden, E. (2018) “Facebook Bir İstihbarat Şirketi”, Bianet, 20 Mart 2018. https://m.bianet.org/bianet/dun ya/195348-snowden-Facebook-bir-istihbarat-sirketi

Sönmez, S. (2009), “İngiltere Parlamentosu: “Facebook dijital gangster gibi davranıyor”, Dünya Halleri, 20.2.2009

Tonta, Y. (2009) “Dijital Yerliler, Sosyal Ağlar ve Kütüphanelerin Geleceği”, Türk Kütüphaneciliği, Cilt: 23, Sayı: 4. http://www.tk.org.tr/index.

Toprak, A., Yıldırım A., Aygül E., Binark M., Börekçi S., Çomu T.(2009) Toplumsal Paylaşım Ağı Facebook: “Görülü yorum Öyleyse Varım”, İstanbul, Turkey: Kalkedon Yayınları.

Uçkan, Ö. (2010) “Mahremiyet ve Sosyal Medya”, bthaber.com.tr. http://new.bthaber.com.tr/?p=4806

Ünsal, B. (2018) “Facebook kişisel veri skandalı hakkında bilmeniz gereken her şey”, Digital Age. http://digitalage.com.tr/Facebook-kisisel-veri-skandali-hakkinda-bilmeniz-gereken-her-sey/

Zengin, A.M. , Zengin, G. Altunbaş, H. (2015) “Sosyal medya ve değişen mahremiyet “Facebook mahremiyeti”, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı: 3

Zengin, İ ve Zengin M.O (2015) “Facebook ta güvenlik davranışı ve mahremiyet kaygısı İstanbul’da yaşayan kullanıcılara ilişkin bir araştırma” UHIVE Uluslararası Hakemli İletişim ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı: 6

Zuckerberg, M. (2019), “A Privacy-Focused Vision for Social Networking”, 6 Mart 2019

“Facebook’ta yeni uygulama: Diğer sitelerin hakkınızda toplayıp sosyal medyaya devrettiği verileri inceleme- silme düğmesi”, Sputnik, 28.1.2020, https://tr.sputniknews.com/yasam/202001281041274736-facebo okta-yeni-uygulama-diger-sitelerin-hakkinizda-toplayip-sosyal-medyaya-devrettigi-verileri/