Kent Ortamında Akıllı Telefon Kullanımı: Metrobüs Yolcuları Üzerine Etnografik Bir Araştırma

Abstract

Mobil teknolojilerdeki gelişmelerle birlikte gündelik yaşamda sıkça rastladığımız yeni tüketim pratikleri ortaya çıkmaktadır. Kanıksadığımız davranışlarda değişikliklere neden olan tüketimin elbette ki kişisel ve toplumsal ilişkilere ve mekânların ruhuna yansımaları olacaktır. Bu çalışmanın amacı mobil teknolojiler dolayımı ile kültürel tüketimlerin bireysel, toplumsal ve mekânsal bağlamda etkilerini saptamak, ortaya çıkan durumu analiz etmektir. Bu amaç doğrultusunda kent gerçekliğinin tezahürü olan metrobüs, kent ortamlarının temsili olarak araştırma sahasına dönüştürülmüştür. Araştırma soruları; metrobüs yolcularının akıllı telefonlarına ayırdıkları vakit, akıllı telefon kullanmayan yolcuların çevreleri ile ilişkileri, yolcuların akıllı telefonlarında hangi platformları tercih ettikleri, yolcuların hangi platformlara daha uzun süre ve daha yoğun odaklandıkları çerçevesinde belirlenmiştir. Bu soruları yanıtlayabilmek ve metrobüs ortamındaki davranışları betimleyebilmek için etnografik araştırma yöntemi benimsenmiştir. Bu bağlamda yaklaşık 3 aylık süre boyunca metrobüste seyahat eden 211 bireyin, metrobüs ortamında akıllı telefonları ve çevreleri ile ilişkileri incelenmiştir. Elde edilen veriler, nitel ve nicel yaklaşımla analiz edilmiştir. Bulgulara göre, metrobüste akıllı telefon kullanımının yaygın olduğu, yolcuların en çok vakit ayırdığı ve en yoğun odaklandığı platformların başında Youtube ile Netflix’in geldiği tespit edilmiştir. Araştırmada yer alan bulgulara göre video içerik tüketimi giderek artmakta dolayısıyla bu tüketim pratiği sinema salonları ve evlerin sınırlarını aşarak gündelik yaşamın her alanına, kent ortamlarına taşmaktadır. Çalışma, yeni tüketim pratiklerinin kent ortamında bireyselleşmenin artmasına ve ortak alanlarda yeni özel alanlar oluşmasına yol açtığını göstermektedir.
Anahtar Kelimeler: Yeni Medya, Kent Sosyolojisi, Etnografi, Akıllı Telefon, Youtube, Netflix